Traducción texto y audio: Ìsa Sàvi. Foto: Hugo Ortuño Suárez

Na xá’nda tyiñu Ñuu Ko’yó, xi’in Ñuu Kuatyí kúmi na ñii tutu ká’an ndatyí koo ña kàkú yo nuu Virus Sars. CoV2 (COVID-19). Ña táán ndi yo’o ká’an ña xi’in do ña ká’an ve’e tyiñu ONU.

  1. Tùtu nu xa’nda tyiñu Ñuu Ko’yo.

Ña ndaki’in do ndìí. Nàkuta’an na xa’nda tyiñu Ñuu ko’yo, Ñuu Kuatyí, xi’in Ñuu ndó, xi’in na ve’e kása tátan ta kà’an tá’an na xa’a ndìí ta’an ndo, tyikaa na ndèe ndaki’in do ndìí tyi yóò ndayi vii nà ndikó na Ñuu ndó ñà ni un kuìkun nda ndó Covid-19.

Na xa’nda tyiñuu Ñuu ko’yo, kúmi ra ndayí táxi ra tàtan kutátan nà ndèé do’o.

  1. Na ve’e tyiñu Ñuu ndó, xi’in na ve’e kása tátan Ñuu ndó tyindeè tá’an na kutátan nà ndeé ndo’o.
  2. Ta kusàna ndixa ndèé ndo’o ndó Covid-19 íyo ityi nduku ndó ndàyí xa’a ndo xí’in na niví ká’an tu’un savi xi’in tu’un sa’an ña kutyi ñu ndùkú ndó kasa tátan ndó nu ve’e kasa tátan ña Covid-19, niví yo’o ki’in ní na ityi kundaà xi’in mìí na ta inka niví.
  3. Na ve’e tàtan ka’an na xi’in na niví kusana ndeé ndo’o covid 19 ndatyí koo kundaa na xi’ín mii na, xi’in na ve’e na, ta inka niví.
  4. Ta kúu na kusana ndèé ndo’o ùn kéé na ve’e na kòto sàkuiko na kue’e ndèé Covid-19 inka niví. Ta kama ndùkú na kàsa tátan na nuu ve’e kása tátan.

Ta kusana ni xi’i ñii na ta’an dó. Na xa’nda tyiñu Ñuu Ko’yo, xi’in Ñuu Kuatyí, ta na xa’nda tyiñu Ñuu ndó, tyikaa na ndee xi’in do, ta kusana ni xi’i ñii na ta’an dó ta kási na ityi na niví kuni kúsáka na xi’in ndó xa’a kue’e Covid-19.

Ña tutu yo’o ka’an ña ndatyi koo ke’e na xi’in na ndíí ni xì’i xi’in COVID-19 (SARS-CoV-2).

a) Ta kuu íyo na ta’an do ni xi’i xi’in Covid-19, íyo ndèe do xi’in Na xa’nda tyiñu, mìí na kasa to’ó na ndo’o, ta ni ùn kúu ndiwua’a ná xi’in na ndìí tá’an do, kása to’o na níma ndo.

b) Na xa’nda tyiñu ñuu Ko’yo, xi’in na xa’nda tyiñu nda’a Ñuu ndó ndukú na ìtyi ta tàxi na ityi ña kàsa to’o na nà mìí na ndèé ndo’o xi’in na ve’e na.

Nàndaxi Tu’un Sàvi, ndikuni’i Tu’un Sàvi nuù Tu’un Sa’an. Mìí ta xa’nda tyiñu Ñuu Ko’yó ndukura na ndityí na ndikuni’i Tu’un Sàvi nuù ndó ta kúni kà’an ra xa’a covid-19, ña vìì kundaà ìni ndó.

Ta ndityí xa’nda tyiñu nàndaxi ra tu’un ndityi xa’a covid19 nuù ndo. Ta sàá íyo ityi kàsa to’ó ra ña ká’ an ta’an ndo Ñuu ndó.

Tàtan Sàvi. Kutyìñu sakuta’an ndo tàtan ndityi xi’in tàtan sàvi ña kàku yó nuù Covid-19, íyo to’ó xa’a ña xíni túni na Ñuu Sàvi.

Ta kúu na kuà’an katyíñu xíka, na xa’nda tyiñu Ňuu Ko’yó, xi’in na xa’nda Ñuu Kuatyí, íyo ndèe na tyikana xi’in na, ña víí kàsa tátan na tá ndèé ndo’o na, ta sàá mìí na xa’nda tyìñu tyikàa na tu’un xi’in na ta’an na ndèé ndo’o ña kundàa ini na.

Na xa’nda tyiñu kúmi na ndayí xa’a na si’i xi’in na valí si’i, ña kundaa xi’ín mii ña ùn kundo’o na nu xíka na, ta ñu’u se’e na, na xa’nda tyiñu nanduku na ña nana tíìn tixin na, ta kòó na kasa tátan yatìn kòto ndoso na si’í.

Kàsa to’ó ra xa’nda tyiñu. Ndi’i na xa’nda tyiñu kúmi na ña ndayí kuni so’o na, ta kasa to’o na ña Tu’un Ñuu yo, ña ndàyí kàkú Ñuu yo xi’in ña ni kà’an ta’an yo.

Tyikaà ra ndèe ta xa’nda tyiñu. Íyo ndàyí ta xa’nda tyñu tyika ra ndee xi’in ta kuu ndo’o na kuà’an katyi xíka, ndí’i ña xíni ñu’u kòo yo Ñuu Yívi xi’in ndí’i tyiñu ke’e yo.

Ña ka’an ve’e ONU

Ndi’i ve’e xa’nda tyiñu nuu na niví íyo Ñuu Sàvi, kúmi na ndàyí kasa to’o na ndí’i Tu’un kàkú nuù ni kà’an ta’an na Ñuu yo.

Ña kue’e ndeé Covid-19 sina’a ña nuù yo ña vii kundu’u xi’in mii yo ta xi’in nivi Ñuu Yivi.